در این نوشته می خوانید:
هر چند احتمال گیر کردن ذرات غذا و تشکیل و تجمع پلاک روی دندان ها، کنار ابزارهای ثابت ارتودنسی (براکت ها) بسیار زیاد است، اما طی درمان ارتودنسی هم با رعایت بهداشت دهان و دندان ها و دنبال نمودن این اصول، تمیز نگه داشتن دندان ها و ابزار امکان پذیر است.
پلاک دندان چیست؟
- انواع مختلفی از باکتری ها به طور طبیعی داخل دهان وجود دارند. در واقع، داخل دهان یکی از جاهایی از بدن انسان است که متنوع ترین باکتری ها داخل آن یافته می شوند. این باکتری ها عموماً روی سطح دندان ها هستند. مدت کوتاهی پس از مسواک زدن دندان ها، یک لایه نرم و چسبناک متشکل از پروتئین های موجود در بزاق دهان روی سطح دندان ها شکل می گیرد.
- این لایه نازک اجازه می دهد باکتری ها روی دندان ها انباشته شوند. پس از مدت کوتاهی، انواع مختلفی از باکتری ها به آنها ملحق می شوند تا مجموعه ای از آنها را تشکیل دهند که به تدریج می توانند بزرگ تر شوند. باکتری ها ماده ارگانیکی تولید می کنند که از آنها در برابر محیط بیرون خود محافظت می کند.
- در صورتی که هیچ چیز مانع رشد و تولید باکتری ها نشود، اجتماع آنها بزرگ تر می شود و ظرف مدت چند ساعت بدون چشم غیر مصلح نیز قابل مشاهده خواهد بود. این همان ماده سفید یا زرد رنگی است که گاهی اوقات روی دندان ها قابل مشاهده است.
- تنها کارهای مکانیکی مانند مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان می توانند این باکتری ها را از بین ببرند. روش های نادرست مسواک زدن، نه تنها می توانند موجب باقی ماندن باکتری ها روی دندان ها شوند، بلکه باکتری ها می توانند از این ذرات غذا (مخصوصاً قند) تغذیه کنند.
- علاوه بر این، متابولیسم باکتری ها اسیدی تولید می کند که مینای دندان ها را مورد حمله قرار می دهد، و با حل کردن سطح آن موجب از بین رفتن مواد معدنی روی آن می شود، که باعث پوسیدگی دندان ها می شود. اگر پلاک های دندانی برای مدتی طولانی روی سطح دندان ها باقی بمانند، از مواد معدنی موجود در بزاق دهان برای سفت شدن استفاده می کنند و به جرم یا رسوب دندان تبدیل می شوند.
- در این مرحله، پلاک های معدنی شده (رسوب دندان) خیلی سفت هستند و تنها راه برای برداشتن کامل آنها مراجعه به دندانپزشک برای جرمگیری تخصصی دندان ها (با استفاده از اسکیلر دستی و آلتراسونیک، و کورت) است.
نه تنها دندان ها، بلکه لثه ها نیز در خطر هستند!
باکتری های موجود در پلاک های دندانی و رسوب دندان که نزدیک خط لثه ها هستند، به تدریج موجب التهاب (قرمزی، و خونریزی لثه های) این منطقه می شوند. این اتفاق به تدریج موجب تحلیل رفتن لثه ها می شود و می تواند استخوان هایی که دندان ها را حمایت می کنند را تحت تأثیر قرار دهند. بهترین راه برای پرهیز از چنین مشکلاتی، شکستن هر چه سریع تر زنجیره عکس العمل باکتری ها، با رعایت و حفظ بهداشت دهان و دندان ها است.
پوسیدگی دندان حین درمان ارتودنسی
در طول دوره ای که از براکت های ارتودنسی استفاده می کنید، خطر پوسیدگی دندان ها و مشکلات لثه بیشتر دهان را تهدید می کند. به همین دلیل باید توجه ویژه ای به پاکسازی دندان ها و رژیم غذایی شود.
در صورتی که دندان ها و براکت ها تمیز نباشند، ممکن است به مینای دندان ها آسیب دائمی وارد شود. قسمت هایی از سطح مینای دندان ها که براکت روی آنها قرار ندارد، به تدریج مواد معدنی خود را از دست می دهند (مراحل اولیه پوسیدگی دندان) و موجب ایجاد لکه های سفید رنگ روی دندان ها می شوند که با برداشتن براکت ها تفاوت رنگ سطح آنها با سطح زیر براکت ها قابل تشخیص خواهد بود. علاوه بر این، لثه ها نیز ممکن است متورم و دچار خونریزی (بیماری التهاب لثه یا ژنژیویت) شوند. ژنژیویت و مراحل اولیه پوسیدگی دندان ها را می توان با رعایت بهداشت و رژیم غذایی متعادل بر عکس کرد. در صورتی که این مشکل درمان نشود، منجر به بروز مشکلاتی خواهد شد که نیاز به درمان خواهند داشت.
روش مسواک زدن دندان در طول درمان ارتودنسی
- دندان ها باید پس از هر وعده غذایی یا میان وعده، با دقت مسواک شوند.
- یک تکنیک مسواک زدن خوب نیاز به زمان و تمرین دارد (مدت زمان توصیه شده برای هر بار مسواک زدن دو دقیقه، و دو مرتبه در روز است).
- توصیه می شود برای جلوگیری از آسیب به لثه ها، از یک مسواک با سر کوچک و فرچه های نرم استفاده نمایید.
- هر چند ممکن است مسواک های “ارتودنتیک” نیز وجود داشته باشند، اما تنها کافی است فرچه های مسواک به اندازه کافی نرم باشند.
- اگر ارتودنتیست روی براکت های شما الاستیک (کش ارتودنسی) قرار داده است، قبل از مسواک زدن آنها را خارج کنید.
- از خمیر دندان فلورایده استفاده کنید.
- مسواک را با زاویه 45 درجه کنار لثه ها قرار دهید و به آرامی آن را در امتداد خط لثه، با حرکات دورانی حرکت دهید.
- روی هر دندان حدود 10 ثانیه زمان بگذارید.
- براکت ها را به آرامی مسواک بزنید. مسواک را به آرامی آنقدر فشار دهید که فرچه های آن داخل شکاف بین سیم و دندان ها فرو روند. اطراف همه براکت ها را به دقت مسواک بزنید. مطمئن شوید زیر سیم ها را کامل تمیز کرده اید. استفاده از مسواک برقی بهتر است.
- سطح داخلی و خارجی دندان ها را مسواک بزنید.
- برای تمیز کردن بین دندان ها از مسواک های بین دندانی استفاده نمایید.
- خمیر دندان را تف کنید و داخل آینه چک کنید همه قسمت های دندان ها را تمیز کرده اید.
- فراموش نکنید الاستیک ها را مجدداً در جای خود قرار دهید.
فلوراید و دیگر محصولات مراقبت از دندان ها
استفاده از خمیر دندان های فلورایده، دو مرتبه در طول روز، یکی از اثبات شده ترین روش ها برای دور نگه داشتن دندان از پوسیدگی است. فلوراید موجب می شود دندان در برابر اسید تولید شده پس از خوردن و آشامیدن مقاوم تر شود و مواد معدنی از دست رفته در مراحل اولیه پوسیدگی دندان به آن بازگردانده شوند. مطالعات حاکی از این هستند که دو مرتبه مسواک زدن در طول روز با خمیر دندان فلورایده، در پیشگیری از پوسیدگی دندان مؤثرتر است.
نخ دندان مخصوص ارتودنسی
کشیدن نخ دندان با وجود براکت ها روی دندان ها می تواند بسیار دشوار باشد، اما با انتخاب ابزار درست می توانید آن را به راحتی انجام دهید. سوپر فلاس یا فلاس تریدر بهترین نوع نخ دندان برای این کار است. کشیدن نخ دندان باعث شل شدن ذرات غذا و پلاک کنار و زیر خط لثه ها می شود که با مسواک زدن پس از آن، از دهان خارج خواهند شد. در غیر اینصورت این ذرات به رسوب تبدیل خواهند شد و پاک کردن آنها تنها با جرمگیری تخصصی ممکن خواهد بود.
واترجت نیز کار مشابهی انجام می دهد. این دستگاه آب را با فشار زیاد به دندان ها می پاشد و ذرات غذای گیر کرده کنار دندان ها را بیرون می آورد.