در این نوشته می خوانید:
به ندرت پیش می آید که مال اکلوژن نتیجه تنها یک عامل باشد. بنابراین، هنگام درمان بیماری که مال اکلوژن دارد، هدف ما تنها صاف کردن دندان ها نیست، بلکه دستیابی به یک تعادل بین دندان ها، استخوان ها و عضلات است. امروزه مهم ترین وظیفه دندانپزشکان هدایت رشد و نمو بیماران است. استفاده از ارتوپدی فانکشنال فک در زمان صحیح در طول دوران رشد، در نهایت می تواند باعث شود بیمار به یک لبخند وسیع و زیبا، اکلوژن فانکشنال فوق العاده، چهره ای بی نقص با نیمرخی زیبا، و مفاصل فکی گیجگاهی سالم دست پیدا کند.
گرچه برای دستیابی به یک اکلوژن فانکشنال صحیح انواع گسترده ای از ابزارها با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته اند، اما همه آنها یک نقطه ضعف مشترک دارند. اجزاء فک بالا و پایین به یکدیگر متصل شده اند و حرف زدن و عملکرد معمولی را برای بیمار دشوار می کنند. ابزار تویین بلاک به این نقطه ضعف ها فائق آمده است. در حقیقت به عنوان راحت ترین و زیباترین ابزار فانکشنال توصیف می شود.
تخمین زده شده است که حدود 70% از همه مال اکلوژن ها کلاس 2 هستند. اکثر آنها موجب محدودیت ماگزیلا (فک بالا) می شوند که در موقعیت طبیعی قرار دارد، مندیبلی (فک پایین) که عقب رفته است، ارتفاع کمتر قسمت پایین صورت، یک اورجت بزرگ، و یک اوربایت عمیق یا دیپ بایت. رایج ترین استفاده های تویین بلاک درمان این نوع مال اکلوژن ها است.
مداخله زود هنگام با این تکنیک، اجازه خواهد داد الگوی رشد طبیعی دندان ها اتفاق بیفتد و محیطی مناسب برای تعادل فیزیولوژیکال بین فک ها و بافت های نرم فراهم شود. درمان بیماران ما در سنین پایین، و ترجیحاً در دوره واسط دندانی نه تنها از نظر چهره مهم است، بلکه به سلامت مفصل فکی- گیجگاهی مربوط می شود. کودکانی که خیلی زود با درمان فانکشنال درمان می شوند، معمولاً وقتی اصلاح کلاس 2 با تغییر وضعیت رو به جلو و پایین کندیل ها انجام می شود، علائم و نشانه های اختلال عملکرد مفصل فکی گیجگاهی در آنها کمتر مشاهده می شود.
مطمئناً اصلاح ارتوپدی مال اکلوژن کلاس 2 با تویین بلاک در طول دوره واسط دندانی بیشتر از صبر کردن تا دوران نوجوانی با کشیدن دندان، هدگیر سرویکال و/ یا جراحی ارتوپدی معنا پیدا می کند. متأسفانه، اغلب این گزینه به بیماران معرفی نمی شود. در عوض، به آنها گفته می شود مال اکلوژن خود را زود درمان نکنند، وقتی ابزارهای فانکشنال مانند تویین بلاک مؤثرتر هستند، و صبر کنند تا همه دندان های دائمی آنها بیرون بیاید.
چطور ممکن است یک ارتودنتیست تشخیص دهد یک نوجوان را برای جراحی اصلاح مشکلی معرفی نماید که به راحتی می تواند در دوران واسط دندانی با ابزارهای فانکشنال مانند تویین بلاک اصلاح شود؟ یک ارتودنتیست حرفه ای و ماهر، به بیمار خود درمان بدون کشیدن دندان، و غیر جراحی ارتودنسی را ارائه می دهد. اگر به بیماران حق انتخاب داده شود، حتماً رویکرد بدون کشیدن دندان و غیر جراحی را انتخاب خواهند کرد.
تویین بلاک چیست ؟
تویین بلاک نوعی ابزار فانکشنال متحرک است که از دو بایت بلاک، بالا و پایین، تشکیل شده است که با زاویه 70 درجه به یکدیگر قفل شده اند. تویین بلاک ها به گونه ای طراحی شده اند که مندیبل را در وضعیت جلو آمده نگه دارند. تغییر وضعیت مندیل رو به جلو، موجب حذف اورجت می شود و وقتی قطعه آکریلیک از بلک بالا برداشته می شود، بیرون آمدن دندان های مولر اول فک پاینی اتفاق می افتد و اوربایت حذف می شود.
در دوره واسط دندانی، دندان های مولر فک پایین معمولاً به صورت منفعل بیرون می آیند. اما در دوره رشد دندان های دائمی، معمولاً دندان های مولر فک پایین نیاز دارند که با استفاده از الاستیک های عمودی به صورت فعال تری بیرون بیایند. الاستیک های عمودی از قلاب هایی که به چفت روی دندان مولر اول ماگزیلا جوش داده شده است به قلاب باکال که به دندان مولر اول فک پایین متصل می شوند.
ابزار تویین بلاک تا زمانی استفاده می شود که اورجت و اوربایت اصلاح شوند. وقتی این اتفاق رخ می دهد، دندان مولر اول با یکدیگر تماس خواهند داشت و دندان های جلوی ماگزیلا و مندیبل به خوبی روی یکدیگر قرار خواهند گرفت. برای حصول اطمینان از اینکه بیمار بایت دوتایی نخواهد داشت، حداقل باید ابزار 7 تا 9 ماه استفاده شود. وقتی بایت بیمار به وضعیت پایداری رسید، بیمار دیگر قادر نخواهد بود مندیبل را بدون مقداری ناراحتی رو به عقب بکشد. جلو آمدگی مندیبل منجر به اصلاح ارتباط دندان های مولر در مال اکلوژن کلاس 2 به کلاس 1 خواهد شد.
وقتی نخستین گام درمان تکمیل می شود، یعنی، فک ها در وضعیت عمودی مطلوب خود قرار می گیرند، لازم است مرحله دوم با قرار گیری “ابزار حمایتی” انجام شود. هدف این مرحله از درمان حفظ ارتباط اصلاح شده دندان های جلو است تا زمانی که دندان های عقب در اکلوژن کامل قرار بگیرند (معمولاً 4 تا 6 ماه) و به مدت 3 تا 6 ماه دیگر ادامه پیدا می کند تا اجازه دهد مجوعه ماهیچه ها در جای درست خود قرار بگیرند. یک ابزار متحرک فک بالا با یک پلین راهنمای مورب با شیب رو به جلو مورد استفاده قرار می گیرد. در این مرحله ابزار فک پایین خارج می شود.
این ابزار چه مشکلاتی را برطرف می کند؟
ابزار تویین بلاک شناخته شده ترین و پر کاربردترین ابزار فانکشنال است زیرا با استفاده از آنها می توان به شکل مؤثری مشکلات زیر را درمان کرد:
- کلاس 2 دسته 1
- کلاس 2 دسته 2
- اپن بایت کلاس 1
- کلاس 1 بایت بسته
- کلاس 3
- انقباض لترال قوس دندانی
- اختلافات طول قدامی/ خلفی قوس دندانی
مزایای استفاده از ابزارهای فانکشنال مانند تویین بلاک
در مواردی که مندیبل نقص دارد، جلو آمدگی مندیبل روی صورت و نیمرخ بیمار تأثیر مثبت دارد. بیماران و والدین آنها از بهبود شگفت انگیز نیمرخ و نیز صورت در نتیجه استفاده 7 تا 9 ماهه از تویین بلاک ها رضایت زیادی دارند.
در بیمارانی که ارتفاع قسمت پایین صورت آنها کم است، و یا به صورت عمودی خیلی بسته است، این ابزار اجازه می دهد دنادن های مولر اول فک پایین بیشتر بیرون بیایند به همین دلیل می تواند به افزایش ابعاد عمودی خلفی صورت کمک کند. این منجر به افزایش ارتفاع قسمت پایین صورت می شود و روی چهره فرد، وقتی از روبرو یا کنار دیده می شود، تأثیر مثبت می گذارد.
ایجاد لبخندی زیبا
وقتی ماگزیلای منقبض شده تا یک اندازه طبیعی تر قوس دندانی رشد می کند، لبخند بیمار را بهبود می بخشد. این به راحتی با تویین بلاک و به سادگی با افزودن پیچ میدلاین به سمت بلاک بالا قابل انجام است. بیماران ترجیح می دهند قوس دندانی آنها اندازه درست داشته باشد که منجر به ایجاد لبخندی بزرگ تر و دلنشین تر می شود.
رویکرد غیر جراحی
وقتی درمان با تویین بلاک زود آغاز می شود، اصلاح اسکلتی ناهماهنگی های استخوانی می تواند به صورت غیر جراحی و با استفاده از رویکرد ارتوپدی انجام شود. اکثر والدین و کودکان خواستار درمان های غیر جراحی هستند.
تکنیک بدون کشیدن دندان
وقتی قوس های دندانی با استفاده از این ابزارهای فانکشنال ارتوپدی به شکل و اندازه درست خود می رسند، اکثر مال اکلوژن ها در دوره واسط دندانی و اوایل دوره رشد دندان های دائمی بدون کشیده شدن می توانند اصلاح شوند.
بهبود مجرای تنفسی
وسیع کردن قوس دندانی بالا با پیچ میدلاین بلاک بالای تویین بلاک منجر به پایین آمدن پلیت (کام یا سقف دهان) و افزایش اندازه حفره بینی می شود. این کمک می کند بیمار از راه بینی راحت تر نفس بکشد و احتمال تنفس دهانی کمتر شود.
پیشگیری از خر و پف و آپنه خواب انسدادی
اگر زبان در طول خواب از قسمت عقب دهان پایین بیاید و مسیر تنفس را مسدود کند، می تواند باعث شود بیمار خر و پف کند. وقتی زبان مجرای تنفسی را بیشتر از 10 ثانیه به طور کامل مسدود کند، یک اپیزود آپنه اتفاق افتاده است. اگر یک بیمار ظرف یک چرخه خواب 7 ساعته، بیش از 30 اپیزود این چنینی داشته باشد، از آپنه انسدادی خواب رنج می برد. آپنه انسدادی می تواند شرایطی باشد که زندگی فرد را به خطر بیندازد که می تواند موجب بالا رفتن فشار خون، حمله قلبی، و سکته شود.
از آنجا که زبان در قسمت برآمدگی چانه به مندیبل متصل است و مندیبل را رو به جلو می آورد نیز با جلو آوردن زبان می توان به باز نگه داشتن مجرای تنفسی کمک کرد. اصلاح زود هنگام اسکلتی مال اکلوژن کلاس 2 در بیماران کم سن با تویین بلاک می تواند مندیبل و زبان آنها را برای همیشه رو به جلو حرکت دهد و به پیشگیری از خر و پف و آپنه انسدادی خواب کمک کند.
مراحل درمان با تویین بلاک
مرحله اول؛ درمان با ابزار فعال
در این مرحله چفت های کلارک دلتا Clark Delta یا آدام Adam برای نگه داشتن مورد استفاده قرار می گیرند و در طول دوره رشد دندان های شیری یا دوره واسط دندانی به اولین دندان های مولر متصل می شوند. اگر بیمار اولین دندان مولر یا پرمولر را نداشته باشد، بهتر است درمان به تعویق بیفتد زیرا نیروی کافی برای نگه داشتن بلاک بالا وجود نخواهد داشت.
یک پیچ میدلاین برای وسیع کردن قوس دندانی ماگزیلا مورد استفاده قرار می گیرد تا جلو آوردن قوس دندانی پایین را ممکن سازد. به صورت ایده آل، پیچ میدلاین زمانی استفاده می شود که وسیع کردن جزئی قوس دندانی بالا (4 تا 5 میلی متر) لازم باشد.
کمان لبی Labial bow می تواند برای چرخش دندان های جلوی فک بالا حول محور گشتاور مورد استفاده قرار بگیرد.
بلاک بالا دندان های پرمولر دوم، مولر اول، و مولر دوم را پوشش می دهد. این قطعه به گونه ای طراحی شده است که با زاویه 70 درجه از سطح مزیال دندان های مولر دوم با بلاک پایین قفل می شود. بلاک بالا باید حداقل 5 تا 6 میلی متر باشد. اگر اینطور نباشد، تنظیم آن برای فراهم شدن موقعیت برای بیرون آمدن دندان های مولر اول فک پایین، تأثیر قفل شدگی دو بلاک را از بین نخواهد برد. این برای موفقیت درمان با تویین بلاک ها حیاتی است، که به صورت تمام وقت فک پایین جلوتر از بلاک بالا نگه داشته می شود. اگر بیمار از راه دهان نفس می کشد، و فک پایین شب ها عقب قرار می گیرد، درمان موفقیت آمیز نخواهد بود. در مواردی مانند این، استفاده شبانه از الاستیک های عمودی بین بلاک های بالا و پایین الزامی خواهد بود.
اجزاء بلاک پایین
چفت های دلتای کلارک Clark Delta Clasps یا چفت های آدام Adam’s Clasps در اوایل دوره واسط دندانی روی دندان های مولر اول شیری فک پایین، یا در اواخر دوره واسط دندانی روی دندان های پرمولر اول فک پایین استفاده می شوند. اگر دندان های مولر شیری به مدت 7 تا 9 ماه وجود نداشته باشند، یا دندان های مولر ائل بیرون نیامده باشند، درمان با تویین بلاک باید به تأخیر انداخته شود. این دندان ها برای حفظ صحیح بلاک پایین حیاتی هستند.
گاهی اوقات، برای حفظ بهتر بلک، چفت های بین دندانی، یک میلی متری، با سری گوی دار در سمت دیستال دندان های لترال دندان های جلوی فک پایین قرار می گیرند.
کمان لبی برای چرخش برعکس دندان های چرخیده فک پایین حول محور گشتاور استفاده می شود. علاوه بر این، از کمان لبی برای کمک به پیشگیری از جلو آمدگی دندان های جلوی فک پایین استفاده می شود که یکی از مشکلاتی است که با استفاده از همه ابزارهای فانکشنال اتفاق می افتد، از جمله تویین بلاک. به طور معمول از کمان لبی در دوره واسط دندانی برای حفظ بیشتر استفاده می شود، در مواردی که دندان های مولر شیری زودتر از موعد از دست رفته باشند.
بلاک پایین اولین دندان مولر شیری و دو سوم مولر شیری دوم را پوشش می دهد. این بخش داخل بلاک بالا چفت می شود و باید حداقل 5 تا 6 میلی متر ضخامت داشته باشد تا به جلو نگه داشتن مندیبل کمک کند. در افرادی که از راه دهان نفس می کشند، برای جلوگیری از عقب افتادن مندیبل در طول شب، ممکن است لازم باشد اندازه بلاک پایین افزایش پیدا کند یا بین بلاک های بالا و پایین از الاستیک های عمودی استفاده شود.
مرحله دوم؛ مرحله حمایت
مرحله دوم استفاده از تویین بلاک ها شامل استفاده از یک ابزار متحرک روی فک بالا است همراه با یک پلین راهنمای شیب دار در جلوی دهان. در این مرحله ابزار پایین در جای خود باقی گذاشته می شود. این پلین شیب دار به گونه ای عمل می کند که مندیبل را در یک وضعیت جلو آمده حفظ می کند و به جلوگیری از ریلپس (بازگشت به جای قبل) کمک می کند. این پلین درست پشت شش دندان جلو قرار می گیرد و از دندان های پر مولر تا دندان های پرمولر امتداد پیدا می کند.
هر بار که بیمار چیزی می بلعد، به آنها آموزش داده می شود که این کار را به گونه ای انجام دهند که دندان های جلوی فک پایین جلوی پلین شیب دار بسته شوند. این اتفاق این اطمینان را بوجود خواهد آورد که مندیبل در وضعیت جلوی مطلوب خود باقی خواهد ماند. وظیفه ابزار تویین بلاک متحرک جلو نگه داشتن مندیبل است در حالی که اجازه می دهد دندان های خلفی فک پایین، از جمله دندان های مولر و پرمولر بیرون بیایند و اکلوژن خلفی را حمایت کنند. در دوره واسط دندانی، در حال انتظار برای بیرون آمدن دندان های پر مولر، این ابزاری است که غالباً برای مرحله حمایت انتخاب می شود.
فرایند درمان
- مثل همیشه، انتخاب و استفاده ابزار درست نیاز به تشخیص و طرح درمان خوب دارد. توصیه می شود که اطلاعات زیر گرفته شوند:
- سوابق کامل پزشکی و دندانپزشکی
- سوابق پریودنتال
- سری کامل تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس
- تصاویر و تجزیه و تحلیل های سفالومتریک با اشعه ایکس
- قالب گیری
- عکس از چهره و دندان ها
گذاشتن زمان برای جمع آوری این سوابق و اطلاعات نه تنها ارتودنتیست را نسبت به درمان های ممکن دیگر که ممکن است لازم باشند هشیار می کند تا اطمینان حاصل نماید که بیمار از مراقبت جامعی برخوردار خواهد شد.
قالب درستی از بایت گرفته می شود. هنگام اصلاح و درمان اورجت در دوره واسط دندانی، از بایت در حالی که مندیبل در وضعیت جلو آمده نگه داشته می شود قالب گرفته می شود. سپس لابراتوار هنگانی که تویین بلاک را با استفاده از قالب بایت به عنوان راهنما می سازد، مندیبل را به همان اندازه ای جلو می آورد. برای کسانی که رشد افقی اجزاء صورت آنها بیشتر است، بایت به گونه ای قالب گیری می شود که مندیبل 6 میلی متر جلو آمده باشد. برای افرادی که در دوره رشد دندان های دائمی اجزاء صورت آنها رشد عمودی بیشتری دارد، مندیبل 4 میلی متر جلو آورده می شود. پس از 3 ماه، اگر بیمار هنوز اورجت داشته باشد، ممکن است با افزودن Triad همرنگ دندان ها به قطعه شیب دار جلویی بلاک بالا، مندیبل 3 میلی متر دیگر جلو آورده شود. به جز برای انجام تشخیص صحیح، ثبت بایت مهم ترین چیزی است که متخصصان ارتودنسی باید آن را به درستی انجام دهند.
- با تحویل ابزار، باید چفت ها تنظیم شوند تا ابزار را بدون هیچ خطری نگه دارند. باید به بیمار توضیح داده شود که تویین بلاک ها ابزارهایی هستند که استفاده 24 ساعته در طول روز دارند. بیمار حتی باید با آنها غذا بخورد.
- تنظیم پلین های اکلوزال
الف) در مواردی که اوربایت عمیق وجود دارد، بلاک های بالا باید در قسمت های اکلوزال و دیستال مقداری کاهش داده شوند تا دندان های مولر فک پایین 1 میلی متر از اکلوژن به دور بمانند تا بیرون آمدن بیشتر آنها ممکن باشد. این کار اغلب در جلسه اول انجام می شود.، در حالی که کاهش های بعدی در صورت لزوم انجام می شوند تا زمانی که ارتباط عمودی صحیح حاصل شود.
برای کاهش اورجت عمیق
گام اول. بایت بلاک بالا باید از قسمت های اکلوزال و دیستال کاسته شود تا بیرون آمدن دندان های مولر فک پایین تحریک شود.
گام دوم. کاهش تدریجی بایت بلاک فک بالا را طی یک دوره چند ماهه انجام دهید تا زمانی که دندان های مولر با یکدیگر برخورد داشته باشند، سپس…
گام سوم. بلاک ها را به تدریج در قسمت دندان های پرمولر کاهش دهید تا به آنها اجازه دهید با یکدیگر تماس پیدا کنند.
ب) در مواردی که مشکل اوربایت کاهش یافته (اپن بایت) است، خیلی مهم است که هیچ کاهشی روی بلاک ها صورت نگیرد. در این موارد، همه دندان های خلفی باید درتماس با بلاک ها باقی بمانند تا از بیرون آمدن دندان های خلفی جلوگیری شود.
-
برنامه ریزی جلسات مراجعه
جلسه اول- تحویل ابزار و دادن دستورالعمل های لازم به بیمار. تنظیم پلین های اکلوزال بالا. یک هفته بعد- تنظیم بایت بلاک ها، اگر دندان های مولر فک پایین بیرون آمده اند و با یکدیگر تماس دارند.
وسیع کردن قوس دندانی- بیمار باید فعال سازی پیچ وسیع کننده را برای هر هفته یک دور آغاز نماید.
با فواصل یک ماهه- بررسی تنظیمات. بررسی رشد صحیح عمودی، لترال، و قدامی/ خلفی.
- به محضی که مرحله اول درمان تکمیل می شود، فک به وضعیت مطلوب عمودی خود می رسد، لازم است ابزار مرحله دوم جایگذاری شود.
- به محضی که مشکل ارتوپدیک (فانکشنال) بیمار بر طرف شد، می توان مشخص نمود آیا به ادامه درمان با ابزارهای ثابت برای هم سطح سازی نهایی، چرخش، و صاف کردن تک تک دندان ها نیاز دارد یا خیر.
نحوه مراقبت از ابزار
تویین بلاک ها را باید تنها برای تمیز کردن از دهان خارج کرد. پاکسازی آنها پس از هر وعده غذایی ضروری است زیرا غذا زیر ابزار انباشته خواهد شد. باید با دقت زیاد آنها را با یک مسواک و خمیر دندان مسواک شد سپس آنها را با آب سرد شستشو داد.
باید به بیمار آموزش داد چگونه ابزار تویین بلاک را با استفاده از آکریلیک آنها و نه سیم های آن خارج کنند و مجدداً جایگذاری کنند. علاوه بر این باید توضیحات لازم ارائه شوند مبنی بر اینکه چقدر و چه زمانی باید پیچ های وسیع کننده (اکسپندر) تنظیم شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و استفاده از خدمات ما، به کلینیک ارتودنسی دکتر سمیعی زاده، متخصص و فوق تخصص ارتودنسی قزوین مراجعه کنید و از مشاوره های ایشان بهره ببرید.