در این نوشته می خوانید:
روزی که براکت های ارتودنسی از روی دندان های شما برداشته می شوند، روز بزرگی است! بالأخره می توانید غذاهایی بخورید که چند ماه- یا حتی چند سال- مجاز به خوردن آنها نبودید! با این حال، خیلی هیجان زده نشوید، تا جایی که فراموش کنید درمان ارتودنسی شما هنوز تمام نشده است.
افراد قبلاً تصور می کردند وقتی براکت های آنها برداشته می شوند که دندان هایشان برای همیشه در جای خود صاف و مستقیم باقی بمانند. با این حال، در بیست سال گذشته یا بیشتر، تحقیقات نشان داده اند که هیچ موقعیت درستی وجود ندارد که دندان ها را به آنجا هدایت کرد و تضمین کرد که نتایجی دائمی خواهند داشت. عموماً، هر چه سن افراد بالاتر می رود، صرفنظر از اینکه درمان ارتودنسی داشته یا نداشته باشند، دندان های آنها نیز جابجا می شوند. در نتیجه، حفظ یک لبخند صاف نیاز به تلاشی طولانی مدت دارد که دلیل نمی شود تنها به این بهانه که به ارتودنتیست مراجعه می کنید از آن دست بکشید. برای آنکه این جابجایی را بهتر درک کنید، اجازه دهید نگاهی به این دو نوع تغییر داشته باشیم که پس از درمان ارتودنسی اتفاق می افتند.
جابجایی دندان ها پس از درمان ارتودنسی
معمولاً، با پایان یافتن درمان ارتودنسی، دندان های شما به طور طبیعی مستعد برگشتن به جای اصلی خود، قبل از آغاز درمان ارتودنسی، هستند. به مرور زمان این ویژگی کمتر می شود، اما این مسئله تا 18 ماه پس از درمان وجود خواهد داشت.
یک نوع دیگر جابجایی وجود دارد که آهسته تر اتفاق می افتد و دوام آن در طول زمان بیشتر خواهد بود. این اتفاق بیشتر به دلیل جابجایی و صاف شدن تدریجی دندان های جلوی فک پایین، رخ می دهد. این تغییرات به طور طبیعی و با افزایش سن رخ می دهند، اما همین که دندان ها به زبان نزدیک تر می شوند، می توانند بیشتر دچار فشردگی شوند.
قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی موجب صاف شدن دندان های کج خواهد شد، اما مانع وقوع اتفاقات پس از خود نمی شود. تنها راه برای تضمین باقی ماندن دندان ها در جای خود و جلوگیری از جابجایی آنها، استفاده از ریتینر (نگهدارنده) برای نگه داشتن آنها در محل درست است.
ریتینر یا نگهدارنده چیست؟ چگونه عمل می کند؟
ریتینر retainer ابزاری پلاستیکی یا فلزی است که پس از تکمیل درمان ارتودنسی با کمک براکت ها یا اینویزیلاین، دندان ها را در جای خود حفظ می کند. این ابزارها از روی قالبی ساخته می شوند که پس از پایان درمان از دندان ها گرفته شده است، و قادرند فشار مورد نیاز برای حفظ دندان ها و جلوگیری از جابجا شدن آنها به محل ابتدایی خود را وارد سازند. با استفاده از ریتینرها، می توان دندان ها را در محل جدید خود حفظ نمود.
وقتی طرح درمان ارتودنسی شما چیده می شود، یکی از انواع ریتینرها نیز در آن گنجانده می شود و طول مدتی که استفاده از آنها توصیه می شود نیز ذکر می شود. انواع مختلفی ریتینر وجود دارند که معمولاً استفاده از آنها توصیه می شود: اکثر آنها را می توان برداشت، اما برخی از آنها به طور دائم پشت دندان ها (روی سطح جونده آنها) چسبانده می شوند. هدف مشترک استفاده از همه آنها نگه داشتن دندان ها در وضعیتی درست است، درست در همان حالتی که زمان برداشته شدن براکت ها از روی آنها بودند، اما آنها این کار را به شکلی متفاوت انجام می دهند. ریتینر مناسب شما بر اساس عوامل مختلفی انتخاب خواهد شد، از جمله سن و درمان خاص بیمار.
انواع پلاک ارتودنسی
دو نوع اصلی ریتینر که توصیه می شود بیمار از آنها استفاده نماید عبارتند از:
ریتینرهای هاولی (Hawley retainers)
این نوع ریتینرها رایج ترین و پر استفاده ترین ریتینرهایی هستند که در میان بیمارانی که درمان ارتودنسی آنها اتمام یافته است مشاهده می شوند. این نوع ریتینر از یک جزء آکریلیک تشکیل شده است که قالب گرفته می شود و در آن از سیمی استفاده می شود که بیرون و دور دندان ها قرار می گیرد تا آنها را در جای خود نگه دارد.
ریتینرهای شفاف اسیکس (Essix retainers)
این نوع ریتینرهای شفاف، ظاهر و طراحی شبیه الاینرهای اینویزیلاین دارند. ریتینرهای اسیکس به گونه ای ساخته می شوند که روی همه دندان ها قرار می گیرند، و از آنجا که کاملاً شفاف هستند، به اندازه ریتینرهای هاولی قابل مشاهده نیستند.
تا چه مدت باید از پلاک ارتودنسی استفاده کرد؟
عوامل بسیاری هستند که مشخص می کنند شما چه مدت باید از ریتینرها استفاده کنید. این عبارت به این معنا نیست که شما مجبورید تا پایان عمر به صورت تمام وقت از آنها استفاده کنید. بلکه، اکثر ارتودنتیست ها توصیه می کنند، برای 3 تا 6 ماه نخست پس از پایان درمان، به صورت تمام وقت از ریتینرها استفاده شود، و تنها برای مسواک زدن یا غذا خوردن از دهان خارج شوند. خیلی زود، روند تثبیت دندان ها در محل جدید خود آغاز خواهد شد، و در آن مرحله، استفاده از آنها تنها در طول شب توصیه می شود. توصیه می شود، برای پیشگیری از شکست درمان ارتودنسی (بازگشت دندان ها به جای اول خود)، به مدت 1 تا 3 سال ریتینر استفاده شود. احتمالاً شما نیز از جمله افرادی هستید که نمی خواهند برای همیشه از ریتینرها استفاده کنند، اما اکثر ارتودنتیست ها توصیه می کنند 2 تا 3 مرتبه در طول هفته، هنگام خواب ریتینر استفاده شود.
مشکلات عدم استفاده از نگهدارنده ارتودنسی
ریتینرها به گونه ای طراحی شده اند که دندان ها را در جای خود نگه دارند. اگر بخواهید برای مدت زمانی طولانی از آنها استفاده نکنید، مشکلات متعددی برای شما بوجود خواهد آمد. یک یا دو روز استفاده نکردن از آنها مشکلی ایجاد نمی کند، زیرا طی این مدت دندان ها جابجایی چندانی نخواهند داشت. اگر این مدت طولانی تر شود، دندان ها مجدداً جابجا خواهند شد. بسیاری از بیماران در مورد استفاده از ریتینرها بر اساس توصیه ارتودنتیست، برای چند سال بسیار دقیق هستند، اما با بزرگتر شدن، کمتر از آنها استفاده می کنند و آن را کمتر و کمتر می پوشند، تا زمانی که برای همیشه آن را کنار می گذارند. این می تواند موجب جابجایی قابل توجه دندان ها به مرور زمان شود.
صدمات ریتینر یا نگهدارنده نامناسب به دندان ها
اگر برای مدت زیادی از ریتینر استفاده نکرده باشید، ممکن است دندان های شما خیلی زیاد جابجا شده باشند، به شکلی که متوجه می شوید ریتینر دیگر روی دندان های شما قرار نمی گیرد. اگر این کج شدگی دندان ها بسیار اندک باشد، می توانید ریتینر را با کمی فشار روی دندان ها قرار دهید، هر چند ممکن است مقداری تنگ باشد. استفاده از یک ریتینر که تنها اندکی برای قرار گرفتن روی دندان ها مشکل دارد می تواند به مرور زمان دندان ها را به محل طراحی شده اولیه باز گرداند. با این حال، اگر هیچ راهی برای قرار دادن ریتینر روی دندان ها وجود نداشته باشد، با اعمال فشار زیاد، ممکن است به دندان های خود آسیب بزنید. اگر متوجه شدید ریتینر شما بدون اعمال فشار زیاد در جای خود قرار نمی گیرد، به ارتودنتیست خود مراجعه کنید تا ریتینر جدیدی در اختیار شما قرار دهد.